Çin, son yıllarda güçlü devlet desteği ve entegre bir değer zinciri sayesinde, Avrupa elektrikli araç (EV) pazarında hızla etkisini artırıyor. Avrupa, 2035 yılına kadar sıfır emisyonlu içten yanmalı motor (ICE) araç satış hedefini tutturmaya çalışırken, sektör bu hıza ayak uydurabilecek mi, yoksa Çinli otomobil üreticileri liderliği ele mi alacak?
Avrupa’nın 2035 Sınavı: Zamanla Yarış
2022 Haziran'ında, Avrupa Parlamentosu, 2035 yılından itibaren Avrupa Birliği (AB) sınırları içinde yeni içten yanmalı motor (ICE) araçlarının satışını yasaklama kararı aldı. Hedef, 2050 yılına kadar karbon nötr bir toplum oluşturmak ve ulaşım dahil olmak üzere çeşitli sektörlerde emisyonları önemli ölçüde azaltmak. Ulaşım, Avrupa'daki sera gazı (GHG) emisyonlarının %60'ını oluşturmaktadır. Bu son tarih, eski kıtadaki otomotiv sektörü, özellikle de Avrupa araç üreticileri için önemli riskler taşıyor.
Bir yandan, Avrupa otomotiv pazarı, hala büyük ölçüde içten yanmalı motor (ICE) araçları tarafından domine ediliyor ve bu araçlar 2024 yılında satışların yaklaşık yarısını oluşturuyor. Ayrıca, Avrupa’da önemli bir satış artışı yaşanan hibrit (HEV) ve şarj edilebilir hibrit araçlar (PHEV), 2024’te satışların %38’ini temsil ediyor. 2035’ten itibaren yalnızca batarya elektrikli araçlar (BEV) satılacak, ancak şu anda, araç satışlarının %85’ten fazlası bu düzenlemeye uymuyor. Dahası, BEV’ler, geçen yıl toplam satışların sadece %13,5’ini oluşturdu. AB’nin %100 BEV satış hedefini tutturmak, bu yıl itibariyle BEV satışlarında %14'lük yıllık bir büyüme oranı gerektiriyor—ki bu, 2024’te önceki yıla kıyasla elde edilen -%5'lik oranı oldukça aşmaktadır.
Çin’in Elektrikli Araç Sektöründeki Stratejik Avantajı
Diğer yandan, birkaç Çinli otomobil şirketi—hem üreticiler hem de tedarikçiler—özellikle teknolojik açıdan elektrikli araç (EV) segmentinde önemli bir uzmanlık kazanmış durumda. Pekin tarafından geniş çapta desteklenen Çinli batarya ve elektrikli araç üreticileri, 2000'li yıllardan bu yana, madencilik sektöründen (yukarı akış) elektrikli araç üretimine (aşağı akış) kadar uzanan sağlam bir değer zinciri geliştirdi.
Çin, temel hammaddelerin çıkarılması ve tedariki konusunda küresel bir oyuncu olup, yurtdışında birçok madencilik varlığına sahip ve örneğin, dünya çapında rafine edilmiş lityum arzının yaklaşık %60'ını üretiyor.
China is a major global player in the extraction and supply of essential raw materials, owning numerous mining assets abroad and producing, for example, around 60% of the world’s refined lithium supply.
Grafik dosyaları excel dosyasındadır. f
Kaynak: Center for Strategic and International studies (CSIS), Coface
Geniş bir dikey değer zinciri kurarak—çıkarma, rafinaj ve üretim entegrasyonu ile birlikte—Çin hükümetinin mali desteği, Çinli elektrikli araç sektörünün yükselmesini sağladı. Çinli üreticiler, geniş bir ürün yelpazesi geliştirdi, üretim kapasitelerini artırdı ve araştırma ve geliştirmeye büyük yatırımlar yaptı. Çin pazarında yoğun iç rekabet ve fiyat savaşına yanıt olarak, üreticiler, üretim maliyetlerini ve dolayısıyla satış fiyatlarını giderek düşürdüler. Çin’de satılan elektrikli araçlar, ihracat pazarlarında satılanlara göre iki ila üç kat daha ucuz.
Avrupa, ABD-Japonya Modelini Taklit Edebilir mi?
Avrupa açısından, iç pazarda durgunluk nedeniyle alternatif arayışında olan Çinli rakiplerin 2035 hedefini daha iyi karşılayabilecek konumda olmaları nedeniyle, yerli üreticilerin geride kalma riski açıkça görülüyor. Avrupa Komisyonu, fiyat farkını kapatmak için tarife ek vergileri uygulayarak bu zorluğu ele alıyor.
Avrupa, topraklarında lider bir otomotiv sanayisini sürdürmek istiyorsa, Çinli rakiplerle rekabet edebilecek kadar yeterli elektrikli araç üretim kapasitesini kurmak zorundadır. Ancak ana sorun, Avrupa ile Çin arasındaki üretim maliyetlerinde büyük bir fark olmasıdır (grafik 2). Tarife ek vergilerinin uygulanması, AB ile Çin arasındaki farkı azaltmayı hedefliyor. Zamanla güçlendirilebilecek bu yeni ticaret engelleri, "ters offshore" sanayi stratejisinin bir parçası gibi görünüyor. Bu strateji, 1980'lerde Japon üreticilerinin şiddetli rekabetine yanıt olarak ABD tarafından benimsenmişti. ABD dolarına avantaj sağlayan bir para birimi sistemi ile ithalat kotalarını birleştirerek, Washington Japon üreticileri, Amerikan pazarına erişim sağlamak için ABD topraklarında fabrikalar kurmaya teşvik etti. Böylece, Plaza Anlaşmaları’nın imzalanmasından on yıl sonra, Japonya'nın ABD'ye yaptığı araç ithalatı %55 azalmış ve yerini ABD'deki Japon araç üretimi almıştır (grafik 3).
2023 Yılı Endüstride Saatlik İşçi Ücretleri (EUR cinsinden)
Grafik verileri ekli dosyadadır.
Japonya-ABD Yolcu Aracı Ticaretinin Zaman Çizelgesi (araç başına)
Grafik verileri ekli dosyadadır.
Kaynak: Japanese Automotive Manufacturers Association, Coface
Teorik olarak, bu model, Avrupa politika yapıcıları için cazip olabilir. Ancak, Avrupa'nın şu anki müzakere marjları oldukça sınırlı görünüyor. ABD-Japonya örneğinde, Washington, 1945'ten beri Tokyo'ya karşı güçlü bir konumdaydı. Ayrıca, 1980'lerde Amerikan pazarı, Japonya'nın toplam araç ihracatının %45'ini oluşturuyordu. Ayrıca, AB tarafından uygulanan tarifeler, Avrupa ve Çinli elektrikli araçlar arasındaki fiyat farkını kapatmıyor. Örneğin, Çinli BYD firması, Çin'deki ve Avrupa'daki modelleri arasında yaklaşık %80 ila %100'lük fiyat farkları göstermektedir. Çin ve Avrupa pazarları arasındaki fiyat farkını gerçekten kapatabilmek için %45 ila %55 arasında ek vergiler gerekecektir.
Avrupa Elektrikli Araç Pazarında Neler Bekleniyor?
Çinli otomobil üreticileri, iç pazarlarındaki yavaşlama nedeniyle Avrupa pazarını orta vadede önemli bir hedef olarak tutmaya devam edecekler ve dünya çapındaki farklı bölgelerdeki yatırımlarını artıracaklardır (grafik 4). Çinli üreticiler, kendilerine yönelik gümrük önlemlerini sınırlamak için hibrit bir çözüm tercih edebilirler. Bu, Çin'de üretilen kitlerden araç montajı yapmayı içeriyor. Bu, Stellantis ve Çinli Leapmotor şirketi arasındaki ortaklıkta olduğu gibi, Leapmotor'un T03 elektrikli modelini Polonya'da montajlayacağı durumla da benzerlik gösteriyor.
Grafik verileri ekli dosyadadır.
Kaynak: Trademaps, Coface
